معاونت بهداشت

به گزارش روابط عمومی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز، افسانه مردانی حموله، کارشناس ارشد برنامه سلامت میانسالان و سالمندان مرکز بهداشت استان، با تأکید بر اهمیت خودمراقبتی در شرایط بحرانی گفت: خودمراقبتی مجموعه‌ای از رفتارها و تصمیمات آگاهانه برای محافظت از سلامت فرد و خانواده در برابر بیماری‌ها و عوامل آسیب‌زاست؛ مهارتی حیاتی که نقش کلیدی در حفظ سلامت روانی، جسمی و تاب‌آوری اجتماعی ایفا می‌کند.

 

 

 

 هدف خودمراقبتی در بحران: توانمندسازی برای بقا و پایداری

در شرایط بحران، هدف اصلی خودمراقبتی، توانمندسازی افراد، خانواده‌ها و جوامع برای حفظ سلامت و عملکرد مؤثر در برابر تهدیدات است. این مهارت به‌ویژه برای گروه‌های آسیب‌پذیر مانند سالمندان، کودکان، زنان باردار، افراد دارای معلولیت و خانوارهای کم‌برخوردار، حیاتی‌تر است.

 

 

 آمارها نشان می‌دهد تنها ۸٪ از خانوارهای ایرانی آمادگی لازم برای مقابله با بلایا را دارند و حدود ۹۷٪ ساختمان‌های روستایی در برابر زلزله مقاوم نیستند. این واقعیت‌ها ضرورت آموزش و ترویج خودمراقبتی را دوچندان می‌کند.

 

 

انواع خودمراقبتی در بحران

 

 الف) خودمراقبتی روانی: آرامش در دل طوفان

- پذیرش احساسات طبیعی مانند ترس و اضطراب

- محدودسازی اخبار و استفاده از منابع معتبر

- تمرین تنفس عمیق، مراقبه و یوگا

- تکرار جملات مثبت مانند «من قوی هستم» یا «این بحران هم می‌گذرد»

- حفظ روتین روزانه برای ایجاد حس کنترل

- درگیر کردن ذهن با فعالیت‌های مثبت مانند کتاب‌خوانی و نقاشی

- گفت‌وگو با افراد مورد اعتماد

- بهره‌گیری از دعا و معنویت

- پرهیز از خودسرزنشی و مقایسه با دیگران

- مراجعه به مشاور در صورت بروز علائم شدید روانی

 

 

 ب) خودمراقبتی جسمی: بدن سالم، ذهن سالم

- تغذیه سالم و منظم حتی در شرایط سخت

- نوشیدن آب کافی برای حفظ تمرکز و انرژی

- انجام حرکات کششی و نرمش روزانه

- تنظیم خواب و پرهیز از استفاده از موبایل پیش از خواب

- مصرف منظم داروهای ضروری

- رعایت بهداشت فردی و محیطی برای پیشگیری از بیماری‌ها

 

 

 پ) خودمراقبتی ارتباطی و اجتماعی: پیوندی برای تاب‌آوری

- حفظ ارتباط با خانواده و دوستان برای کاهش تنهایی

- همدلی و حمایت از دیگران برای تقویت حس معنا و مفید بودن

- دوری از شایعات و گفت‌وگوهای پراسترس

- حمایت عاطفی از کودکان و سالمندان با توضیحات ساده و آرامش‌بخش

- اشتراک‌گذاری اطلاعات مفید مانند مکان‌های امن یا خدمات روانی آنلاین

 

 

 

 آمادگی فیزیکی؛ مکملی برای خودمراقبتی

 

یادمان باشد که آمادگی فیزیکی نیز بخشی از خودمراقبتی است. داشتن کیف اضطراری شامل مدارک، آب، غذا، دارو، چراغ‌قوه، لباس گرم و شارژر، آشنایی با مسیرهای خروج امن و آموزش کمک‌های اولیه، می‌تواند در لحظات بحرانی نجات‌بخش باشد.

 

 

 

 در پایان، مردانی حموله تأکید کرد: خودمراقبتی نه‌تنها مهارتی فردی، بلکه مسئولیتی اجتماعی است. با آموزش، تمرین و ترویج آن، می‌توانیم جامعه‌ای تاب‌آور، آگاه و آماده در برابر بحران‌ها بسازیم.