معاونت بهداشت

به گزارش روابط عمومی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز،دکتر مژگان قاسمی مدیر سلامت خانواده، جمعیت و مدارس مرکز بهداشت استان خوزستان در گفت‌وگویی تخصصی به نقش حیاتی تاب‌آوری در فرزندآوری و تربیت نسل آینده پرداخت.

 وی تاب‌آوری را مفهومی فراگیر دانست که توانایی سازگاری و واکنش مثبت به چالش‌های زندگی را در افراد تقویت می‌کند.

 

فرزندآوری؛ تقویت‌گر تاب‌آوری والدین

دکتر قاسمی با اشاره به پیوند عمیق میان تولد فرزند و رشد روانی والدین گفت: فرزندآوری نه‌تنها بنیان خانواده را مستحکم‌تر می‌کند، بلکه ظرفیت روحی والدین را افزایش داده و تاب‌آوری آن‌ها را در برابر بحران‌ها تقویت می‌نماید.» آمارها نیز نشان می‌دهد خانواده‌های دارای فرزند، نرخ طلاق کمتری نسبت به خانواده‌های بدون فرزند دارند.

 

مهارت‌های روانی؛ پیش‌نیاز فرزندآوری موفق

وی افزود: نقص در مهارت‌هایی مانند تاب‌آوری، مسئولیت‌پذیری، ارتباط مؤثر، حل مسئله و تصمیم‌گیری، از عوامل بازدارنده در تمایل به فرزندآوری هستند.

 

 به گفته او، فردی که در برقراری ارتباط یا تصمیم‌گیری ضعف دارد، در مسیر فرزندآوری با چالش‌های جدی مواجه خواهد شد.

 

تک‌فرزندی؛ مزایا و چالش‌ها

در سال‌های اخیر، برخی خانواده‌ها به دلایل اقتصادی، فرهنگی و آرمان‌گرایی تربیتی، به داشتن تنها یک فرزند گرایش یافته‌اند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد تک‌فرزندان در برخی زمینه‌های شناختی و تحصیلی عملکرد خوبی دارند، اما در مقابل، ممکن است دچار مشکلاتی مانند فرزندسالاری، کاهش روابط اجتماعی و ضعف در جامعه‌پذیری شوند.

 

تاب‌آوری در فرزندپروری؛ دو سویه حیاتی

دکتر قاسمی تاب‌آوری را در فرزندپروری به دو جنبه اصلی تقسیم کرد:

 

• تاب‌آوری والدین: والدین تاب‌آور بهتر با استرس‌های روزمره مانند بی‌خوابی، مشکلات مالی و رفتاری کودک کنار می‌آیند و محیطی آرام‌تر برای رشد کودک فراهم می‌کنند.

 

- تقویت تاب‌آوری کودکان: هدف اصلی تربیت تاب‌آور، آموزش مهارت‌های مقابله‌ای به کودک برای عبور از موانع زندگی است.

 

راهکارهای عملی برای والدین تاب‌آور

- مراقبت از خود: خواب کافی، تغذیه مناسب، ورزش منظم و تمرین‌های ذهنی مانند مدیتیشن.

 

- مرزبندی سالم: یادگیری «نه» گفتن و تعیین حدود شخصی.

- شبکه حمایتی: ارتباط با خانواده، دوستان و مشاوران برای کاهش بار روانی.

 

- تغییر نگرش: تمرکز بر کنترل‌پذیرها، پذیرش نقص‌ها و دیدگاه بلندمدت در تربیت.

 

تربیت کودک تاب‌آور؛ از خانه تا جامعه

- ایجاد ارتباط امن: رابطه محبت‌آمیز با والدین، مهم‌ترین عامل محافظتی برای کودک است.

 

- آموزش حل مسئله: به کودک فرصت دهید تا خودش راه‌حل پیدا کند.

- مدیریت احساسات: کمک به شناخت، نام‌گذاری و مدیریت سالم هیجانات.

- تقویت خودکارآمدی: واگذاری مسئولیت‌های متناسب با سن و تمرکز بر تلاش به جای نتیجه.

- مدل‌سازی رفتاری: والدین با گفت‌وگوی شفاف در مواجهه با چالش‌ها، الگوی تاب‌آوری را به کودک منتقل می‌کنند.