معاونت بهداشت

به گزارش روابط عمومی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، دکتر مهرداد شریفی سرپرست معاونت بهداشت و رئیس مرکز بهداشت استان خوزستان گفت: فرزندآوری سازهای مترادف برای هویت زنانه و مادرشدن است و مادرشدن در طول تاریخ و به طور سنتی برای زنان دارای اهمیت بوده و میل به آن طبیعی و اجتناب ناپذیر است. با این حال در دهه های اخیر روندی از بی فرزندی و کم فرزندی در جهان و به ویژه در میان جوامع توسعه یافته ظهور کرده است.

 

 

وی افزود: در دنیای پرشتاب و همواره در حال تغییر امروزی، روند بی فرزندی و کم فرزندی به طور فزاینده ای در حال رواج یافتن است به طوریکه بسیاری از زوج ها به انتخاب خود یا به دلیل شرایطی مانند ناباروری، محدودیت های مالی و اولویت های شغلی ترجیح می دهند بدون فرزند و یا تک فرزند باقی بمانند.

 

 

دکتر شریفی عنوان کرد: بی فرزندی و کم فرزندی یک پدیده جهانی است، اما تحت تأثیر عوامل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جوامعی است که این پدیده در آنجا اتفاق می افتد.

 

 

وی اظهار داشت: بچه‌دار شدن در ادیان و فرهنگ‌های مختلف، پذیرفته شده است و بسیار شایسته است که زوجین بعد از ازدواج، زمانی که آمادگی‌اش را دارند، بچه‌دار شوند و خانواده تشکیل بدهند. برخی از افراد به دلیل مشکلات مالی، اقتصادی و…برای بچه‌دار شدن دودل هستند و حس می‌کنند آمادگی‌اش را ندارند و یا کلا نمی‌خواهند بچه‌دار شوند. در عین حال، نداشتن فرزند معایب خاصی دارد، به عنوان مثال نسل‌ ادامه پیدا نخواهد کرد، به غریزه مادری یا پدری، پاسخ نخواهد داد، ممکن است از طرف جامعه یا خانواده، تحت فشار قرار بگیرند و زندگی‌یکنواخت است.

 

معاون بهداشت در ادامه به برخی از فواید فرزندآوری پرداخت که زوجین در صورت نداشتن فرزند و یا کم فرزندی از این مزایا در زندگی محروم خواهند بود:

 

آثار روانشناختی فرزندآوری

وی ابراز داشت: فرزندآوری موجب آرامش و نشاط پدر و مادر خواهد شد. از زمان تولد، نوزادان منبع لذت و شادی درخانواده هستند . تولد نوزاد، ملاقات فرزند برای اولین بار و انتقال او از بیمارستان یا زایشگاه به خانه یکی از بهترین، لذت بخش ترین و دوست داشتنی ترین لحظات است که می توان در خانواده از آن صحبت کرد. روانشناسان معتقدند کودکان موجب نشاط و شادابی، افزایش کارآمدی و پختگی شخصیت والدین می شوند. بنابراین تولد فرزند، خطاب الفاظ «مامان» و «بابا» به پدر و مادر، نگاه به چهره بشاش و تبسم آفرین فرزندان، بوسیدن و بازی با آنها می تواند نشاط وصف ناپذیری را برای والدین به ارمغان بیاورد و موجب سلامت روانی شان شود.  بنابراین، فرزندان نه تنها شالوده زندگی زناشویی را استحکام می بخشند، بلکه عامل مؤثری در لذت بردن پدر و مادر بوده و با افزایش این لذت ها، سلامت و بهداشت روانی همسران و بدنبال آن سلامت و نشاط جامعه نیز تأمین می شود.

 

 

آثار اجتماعی فرزندآوری

او می گوید: کودکان از طریق فعالیت های خود در مدرسه و مراکز تفریحی و محیط همسایگی، والدین خود را با اجتماع پیوند می دهند. همچنین با تعدد فرزندان در محیط خانواده بسیاری از مفاهیم انسانی و اجتماعی مانند گذشت، ایثار، نوع دوستی و ...  معنا پیدا می کند به طوری که تمرین و تکرار این امر در خانواده موجب سرایت آن به جامعه هم خواهد شد. کودکان با توجه به اصول اجتماعی شدن؛ شایستگی و صلاحیت والدین را رشد داده و حتی آنان را به مرز خودکفایی می رسانند. والدین بیش از افراد بی فرزند از تایید اجتماعی بهره مندند کودکان علاوه بر کسب شخصیت بر اعمال نفوذ والدین نیز می افزایند.

 

رشد و تعالی شخصیت والدین با فرزندآوری

وی عنوان کرد: دانش، تجربه، گذر زمان و حتی، ازدواج و شروع زندگی مشترک نمی توانند تمامی قابلیت های شخصیتی یک فرد بالغ را شکوفا کنند. وجود تجربه فرزندپروری مجموعه کاملی از ارزش ها را به ساختار شخصیت والدین اضافه می کند ساختار روانی انسان با پذیرفتن نقش پدر و مادری، به کمال می رسد.

 

وی گفت: خانواده موجب افزایش وابستگی زوجین به همدیگر و افزایش اعتماد در زندگی می شود و انگیزه آنان برای کسب موفقیت در زندگی را دو چندان می کند. بنابراین تجربه پدر و مادری در فراهم کردن امکانات رشد و تعالی افراد دارای اهمیتی ویژه است و وجود همین تجارب، مجموعه کاملی از ارزش ها را به ساختار شخصیت می افزاید.

 

 

دستگیری از والدین به هنگام پیری و امید به آینده

وی بیان داشت: داشتن فرزند موجب تحقق بخشیدن به امیدهای والدین در دوران سالمندی و پیری آنها می شود. داشتن فرزند می تواند"امید به زندگانی" را در والدین افزایش دهد. آنچنانکه شکوفایی و رشد فرزندان برای والدین بسیار زیباست و نتیجه زحماتی است که آنها با دل و جان متحمل شده اند، موجب می شود بذر خوشبختی و امید در دلشان جوانه بزند که در آینده تنها نخواهند بود.

 

از سوی دیگر فرزندانی که صحیح تربیت می شوند غیر از اینکه خود آنان مسیر سعادت را در زندگی طی می کنند و باعث افتخار پدر و مادر می شوند، در زندگی آینده والدین نیز نقش مؤثری دارند و از آنان حمایت می کنند.

دریافت حمایت معنوی پس از مرگ

وی تصریح کرد: فرزندان نه تنها شالوده زندگی دنیوی را استحکام می بخشند، عامل مؤثری در رشد و تعالی معنوی والدین بعد از مرگ نیز خواهند بود.

رسول خدا صلی الله علیه و آله میفرماید: پنج نفر از دنیا رفته اند ولی پرونده آنها بسته نشده است و دائم به آنان ثواب میرسد: کسی که؛ درختی کاشته، چاه آبی برای بهره برداری مردم حفر کرده، مسجدی ساخته، قرآنی نوشته و کسی که فرزند شایسته ای از او به جا مانده باشد.

 

آثار خانوادگی فرزندآوری

وی آثار خانوادگی فرزندآوری را بدین شرح اعلام کرد:

 

- عشق به زندگی و تداوم خانواده والدین به لحاظ ایجاد شبکه ارتباطی جدید بعد از تولد فرزند، جاذبه ها، دل مشغولی ها و سرگرمی های تازه ای را تجربه می کنند که مرکز ثقل آن فرزند است. فرزند (به ویژه فرزند خردسال) به منزله پیوندی بین پدر و مادر است.

  _ پویایی خانواده یکی از عوامل پایداری زندگی، داشتن تنوع مناسب است. تولد فرزند و فرزندان جدید، فرصتی برای تنوع دادن به زندگی و رهایی از دلتنگی و ایجاد بالندگی را در آدمی ایجاد می کند. اضافه شدن فرزند به جمع خانواده شتاب خاصی به آهنگ زندگی می دهد. تولد به طوری که هر فرزند تجربه جدیدی از پدر و مادری است که با قبلی کاملاً متفاوت است.

- توسعه اقتصادی و برکت در خانواده آموزه های اسلام تشکیل خانواده و فرزندآوری را نه تنها باعث مشکلات معیشتی در خانواده نمی داند، بلکه توسعه معیشتی را پس از ازدواج و صاحب فرزند شدن به واسطه تلاش و برکت همراه آن تضمین کرده است. همچنین ترس از فقر و ناکافی بودن منابع طبیعی و ظرفیت جغرافیایی، نمی تواند دلیل موجهی برای جلوگیری از فرزندآوری باشد؛ زیرا خداوند و خالق عالم هستی، گنجایش زمین را برای زندگان و مردگان ضمانت کرده و «آیا ما به زمین گنجایش فراگیری وحمل زندگان و مردگان را ندادهایم؟

 

آثار معنوی فرزندآوری

 

معاون بهداشت: آثار معنوی فرزندآوری را بدین شرح یادآور شد:

 والد بودن و فرزند داشتن بخشی از خلقت و طبیعت زنان و مردان و موافق فطرت آنان است. زنان شمه ای از قدرت «خلق و پرورش» خدا را در وجود خود دارند، زنان با ویژگی های جسمی و عاطفی خاص، عهده دار امر خطیر پرورش جسمی و روحی فرزند و بقای نسل انسان در کره خاکی می باشند. بقای نسل انسان مرهون وجود زن و این مدل آفرینش زن، حکمت و رحمت و لطف خدا به انسان بوده است.خدای متعال برای فرزندآوری و فرزندپروری زن پاداش بزرگی در نظر گرفته است. آیات قرآن و روایات معصومین، عظمت فرزندآوری و فرزندپروری را بیان می کنند:پیامبر اکرم(ص) فرمود: «اجری که برای زنان از زمان بارداری تا هنگام از شیر گرفتن فرزند در نظر گرفتهشده همانند مجاهد در راه خداست و اگر زن در هر یک از این مراحل بمیرد مقامی همانند مقام و مرتبه شهید دارد.

همچنین بزرگان دینی معاصر نیز بر کرامت و جایگاه خطیر و بی بدیل و مهم مادری تأکید ویژه دارند.خصوصاً این که مادری کردن را در نگاه کلان، می توان مهمترین، اثرگذارترین، بی جایگزین ترین و ماندنی ترین فعالیت اجتماعی زن و کنشگری زن در جامعه دانست. زیرا ایجاد و تربیت نیروی انسانی، اصلی ترین نیاز و بزرگترین عامل موفقیت و رشد و تعالی هر جامعه انسانی است.

نمونه ای از بیانات امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب درباره مقام مادر آورده می شود: تربیت اولاد بالاترین چیزی است که در همه جوامع از همه شغلها بالاتر است. هیچ شغلی به شرافت مادری نیستمقام معظم رهبری نیز می فرماید: زنِ در بالاترین تراز زن اسلامی، یعنی در حدّ یک رهبر، امّا همین زنی که از لحاظ فضایل و مناقب و حدّ وجودی می توانست پیغمبر باشد، مادری می کند، همسری می کند، خانه داری می کند؛ اینها را باید فهمید. اینقدر خانه داری را تحقیر نکنند. معنای خانه داری زن تربیت انسان است، معنایش تولید والاترین و بالاترین محصول و متاع عالم وجود است.

 

آثار مثبت تعدد فرزندان

 

رئیس مرکز بهداشت استان خوزستان آثار مثبت تعدد فرزندان را بدین شرح توضیح داد:

آثار مثبت بر فرزندان دارای خواهر یا برادر:

-اضطراب و افسردگی،در میان کودکانی که دارای خواهر و برادر هستند نسبت به تک فرزندان کمتر است و از استقلال بیشتری برخوردار بوده و معمولا دچار وابستگی نمی شوند.

-عملکرد شناختی بهتری دارند و از استقلال فکری بیشتری برخوردارند

-دارای روابط مثبت تر، استقلال عاطفی و اعتماد به نفس بیشتر و احساس تنهایی کمتری هستند. علاوه بر این که مسئولیت پذیری اجتماعی بیشتر دارند، ارزش بیشتری برای خود قائلند و اجتماعی ترند.کودکانی که در خانواده های چند فرزند بزرگ شده اند از نظر شخصیتی و رفتاری انسان های مستقلی بوده و در زندگی به دیگران اتکا نمی کنند. آنها دارای خصوصیات مثبتی مانند روحیه همکاری و تعاون بیشتری در میان همسالان خود بودند

-این کودکان مهارت های اجتماعی و همکاری بیشتری را درگروه دوستان از خود نشان می دادند و سازگاری اجتماعی بیشتری دارند، و از نظر اجتماعی آسانتر با دیگران درآمیخته می شوند، همچنین نشانه های کمتری از افسردگی و تنهایی گزارش می کنند.

-کودکان در تعامل با خواهر و برادر یاد می گیرند که چگونه برای حل ستیزه ها از مذاکره استفاده کنند. همچنین کودکان بزرگتر به عنوان الگویی هستند برای خواهر و برادر کوچکتر که نقش شاگرد را برای آموزش های آنها ایفا می کنند

-اما در مقابل آن کودکان تک فرزند؛

-اضطراب و افسردگی در میان کودکان تک فرزند بیشتر است و استقلال عاطفی و اعتماد به نفس کمتر و احساس تنهایی بیشتری دارند.

-تک فرزندان بیشتر خود محورند، و انگیزه کمتری برای تلاش دارند، زیرا همه امکانات خانواده در اختیار آنان قرار دارد. از اینرو به شدت وابسته به خانواده بار آمده و استقلال شخصیت خود را از دست می دهند.آثار مثبت بر والدین :

-والدینی که دارای چند فرزند هستند با تربیت و بزرگ شدن هر کدام از فرزندان، خودشان نیز رشد می کنند و به پختگی بیشتری دست می یابند. این دسته از والدین دچار افراط در پاسخدهی و کنترل فرزندان خود نمی شوند و از داشتن چند فرزند و تعاملات بین آنها لذت بیشتری می برند، احساس رضایت از زندگی بیشتری دارند و در سنین بالا کمتر احساس تنهایی خواهند کرد.